Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen afgelopen september bleken vrijwel alle partijen het eens te zijn over het leenstelsel voor studenten. Wat zijn bij afschaffing de gevolgen? 
 
De afschaffing van het leenstelsel zal iets zijn waarover het nieuwe kabinet moet beslissen. Het heeft hoe dan ook grote gevolgen voor afgestudeerde jongeren bij het kopen van een woning. Het zal -zonder studieschuld- minder moeilijk zijn om een woning te kopen. Maar dit gaat niet op voor wie al een studieschuld heeft…
 
2015 invoering studielening
Het leenstelsel werd in 2015 ingevoerd. Veel studenten moeten sindsdien geld lenen om hun studie te kunnen betalen. Inmiddels hebben bijna twee op de drie studenten een studieschuld. Eind 2019 waren dat in totaal 1,4 miljoen mensen. Gemiddeld was de studieschuld eind 2019 €13.700,--. Dit gemiddelde bedrag stijgt echter snel. Voor studenten die in 2020 begonnen zijn met hun studie is de verwachting dat zij met een gemiddelde studieschuld van ruim €26.000,-- hun studie zullen eindigen.
 
Effect op verkrijgen hypotheek
De maximale lening die iemand bij een bank kan afsluiten om de aankoop van een woning te financieren hangt niet alleen af van het inkomen, maar ook van bestaande schulden. Als vuistregel kan worden aangehouden dat het bedrag aan schulden ertoe leidt dat tot 5 keer minder geleend kan worden. Een studieschuld van €26.000,-- betekent dus dat deze jongere €130.000,-- minder kan lenen dan een andere jongere met hetzelfde inkomen maar zonder schulden.
 
Geen kans op de woningmarkt
Op dit moment is de woningmarkt oververhit. Dit heeft tot gevolg dat de prijzen hoog zijn. Vooral jongeren die aan het begin van hun loopbaan staan en nog geen hoge salarissen verdienen, hebben de grootste moeite om voldoende te kunnen lenen om een woning te kunnen kopen. Is er dan ook een studieschuld, waardoor er in het eerder genoemde voorbeeld €130.000,-- minder kan worden geleend, dan betekent dit feitelijk dat men kansloos is in de huidige woningmarkt. Dat is triest voor deze jongeren. Daarnaast leidt het tot een tweedeling tussen jongeren met welvarende ouders die de studiekosten voor hun kinderen hebben gefinancierd en jongeren die gedwongen hebben moeten lenen.
 
Studieschuld wordt massaal verzwegen
Banken hebben geen toegang tot registers waarmee zij kunnen controleren of een jongere die een hypotheek aanvraagt, wel of geen studieschuld heeft. Recentelijk heeft de Autoriteit Financiële Markten bekend gemaakt dat onderzoek uitwijst dat inmiddels 1 op de 3 jongeren bij het aanvragen van een hypotheek verzwijgt dat men een studieschuld heeft.  Dit is wel begrijpelijk maar niet verstandig. Immers te hoge schulden kunnen ertoe leiden dat de woonlasten niet betaald kunnen worden. Ook kan de bank sancties treffen als men later toch ontdekt dat er studieschulden zijn terwijl de jongere dit bij het aanvragen heeft verzwegen.
 
Wel of geen (gedeeltelijke) kwijtschelding
Gelet op de brede politieke steun die er voor afschaffing van het leenstelsel is, mag worden verwacht dat dit in de komende maanden wel zal plaatsvinden. De grote vraag is dan wel wat er gaat gebeuren met de studenten die in de periode 2015- 2021 wél geld hebben moeten lenen. Er zal forse druk komen om deze schulden geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden.